فهرست مطالب
- 1 آیا می‌دانستید آسانسورها ایمن‌تر از چیزی هستند که تصور می‌کنید؟
- 2
آیا می‌دانستید آسانسورها ایمن‌تر از چیزی هستند که تصور می‌کنید؟
ایمنی آسانسور یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها برای کاربران است. اولین چیزی که هنگام دیدن یک آسانسور به ذهنتان می‌رسد چیست؟ شاید ترس از گیر افتادن در آسانسور! این سناریو یکی از موضوعات کلاسیک در فیلم‌هاست که برای ایجاد هیجان و خطر جانی شخصیت‌ها به کار می‌رود. اما در واقعیت، افراد به ندرت در آسانسورها گیر می‌افتند. این دستگاه‌های پیشرفته به گونه‌ای طراحی شده‌اند که برای شما بسیار ایمن و مطمئن باشند. آسانسورها با جدیدترین فناوری‌ها تجهیز شده‌اند تا از هرگونه موقعیت یا حادثه‌ای جلوگیری کنند یا آن را مدیریت نمایند.
آیا می‌دانید که آسانسورها بسیار ایمن‌تر از آن چیزی هستند که تصور می‌کنید؟ در این مقاله، با مکانیزم عملکرد آسانسورها و برخی از پروتکل‌های ایمنی آنها آشنا خواهید شد. در نهایت، خواهید دید که چرا ایمنی آسانسور شایسته اعتماد شماست.
چرا آسانسورها ایمن‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنید؟
آسانسورها ایمن‌ترین و سودآورترین سرمایه‌گذاری در مناطق عمومی و تجاری هستند. هر بخش از این سیستم با دقت طراحی شده است. مهندسان آسانسورها را بر اساس استانداردهای ایمنی تعیین‌شده توسط کارشناسان یا سازمان‌های معتبر تولید می‌کنند. عملکرد آسانسورها بر اساس استانداردهای ایمنی بسیار قوی انجام می‌شود.
این استانداردها توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) و سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تعیین می‌شوند. اعضای این سازمان‌ها مهندسان را آموزش می‌دهند تا بازرسی‌های آسانسورها را با تمرکز بر ایمنی انجام دهند.
مواردی همچون ظرفیت وزنی آسانسور، نصب تجهیزات ایمنی و آزمایش‌های مربوطه از قوانین اصلی هستند. آنها بررسی می‌کنند که آسانسور چه میزان وزنی را بدون مشکل تحمل می‌کند. همچنین تجهیزات ایمنی توسط مهندسان نصب می‌شود. در نهایت، پیش از استفاده عمومی، آسانسورها به‌طور کامل تست می‌شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود.
تمام این اقدامات باعث می‌شود که آسانسورها برای همه گروه‌های سنی ایمن و مطمئن باشند.
7 مکانیزم کلیدی ایمنی در آسانسورها
هر آسانسور با سیستم‌های حفاظتی ایمنی مجهز شده است تا ایمنی و دوام آن تضمین شود. مهندسان در تمام مراحل، از ساخت تا آزمایش، آسانسور را با دقت بازرسی می‌کنند. ویژگی‌های ایمنی کلیدی و عملکردهای حفاظتی مانند سیستم ضد برخورد، ضد گیر کردن، محافظت در برابر سرعت بیش از حد، پیشگیری از اضافه‌بار و مکانیزم ضد سقوط در آسانسورها رعایت می‌شوند.
در ادامه، توضیحات دقیقی درباره این دستگاه‌های ایمنی که در آسانسورها نصب می‌شوند، ارائه شده است:
2. دکمه توقف اضطراری
دکمه توقف اضطراری یکی از مکانیزم‌هایی است که آسانسورها را برای کودکان و سالمندان ایمن‌تر می‌کند. این دکمه معمولاً روی دیوار آسانسور یا داخل کابین نصب می‌شود. محل قرارگیری این دکمه به گونه‌ای طراحی شده که برای همه مسافران قابل مشاهده و دسترسی باشد.
در مواقع اضطراری، این دکمه بلافاصله عملکرد آسانسور را متوقف می‌کند. هرگاه مسافران هنگام حرکت آسانسور متوجه مشکلی شوند، کافی است دکمه توقف اضطراری را فشار دهند. با این کار، آسانسور فوراً متوقف می‌شود. پس از توقف، درب آسانسور به طور خودکار باز می‌شود و به مسافران اجازه می‌دهد تا به ایمنی از کابین خارج شوند.
این مکانیزم تضمین می‌کند که مسافران در طول استفاده از آسانسور احساس امنیت و آرامش داشته باشند.
3. حسگرهای ایمنی
یکی از مکانیزم‌های کلیدی که امنیت مسافران را در آسانسور تضمین می‌کند، حسگرهای ایمنی است. این حسگرها معمولاً در داخل کابین و اطراف درب‌های آسانسور نصب می‌شوند.
هنگامی که فرد، شیء یا حتی حیوانی در مسیر بسته شدن درب آسانسور قرار بگیرد، حسگرها مانع از بسته شدن درب می‌شوند. این حسگرها اطمینان حاصل می‌کنند که درب‌ها به طور کامل بسته شده‌اند و سپس آسانسور شروع به حرکت می‌کند. اگر مانعی در مسیر باشد، آسانسور یک هشدار یا آلارم ارسال می‌کند و از وقوع حادثه جلوگیری می‌کند.
این حسگرهای پیشرفته به شما اطمینان می‌دهند که حرکت آسانسور بدون خطر و ایمن خواهد بود. حتی اگر از آسانسور دور هستید، به خاطر داشته باشید که آسانسور همچنان ایمن‌تر از استفاده از پله‌ها است.
4. قفل‌های درب آسانسور
یکی از امن‌ترین مکانیزم‌هایی که در هر آسانسور نصب می‌شود، درب‌ها و قفل‌های درب هستند. این درب‌ها از مواد با کیفیت بالا ساخته شده‌اند و بسیار مقاوم، بادوام و مستحکم هستند. طراحی درب‌ها به گونه‌ای است که در هنگام حرکت آسانسور به طور خودکار بسته می‌شوند.
علاوه بر این، قفل‌های درب به درب‌ها متصل شده‌اند تا از باز شدن تصادفی درب در زمان نادرست جلوگیری کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های عالی قفل‌های درب این است که حرکت آسانسور را متوقف می‌کنند تا زمانی که درب به درستی قفل نشده باشد. به این ترتیب، خطر افتادن یا گیر کردن افراد در درب به طور کامل از بین می‌رود.
5. کابین کاملاً محصور
تمام مکانیزم‌های فوق در ایمنی آسانسور نقش مهمی ایفا می‌کنند، اما یکی از مکانیزم‌هایی که با تمام این سیستم‌های حفاظتی هم‌راستا شده تا امنیت و راحتی 100٪ را برای مسافران فراهم کند، کابین کاملاً محصور است. این کابین به‌گونه‌ای طراحی شده است که به‌عنوان مانعی بین قسمت‌های حساس آسانسور در حال حرکت و مسافران عمل کند.
کابین از مسافران در برابر کابل‌ها و قرقره‌ها محافظت می‌کند. همانطور که می‌دانید، کابل‌های الکتریکی هر دستگاهی می‌تواند برای مسافران خطرناک باشد. تماس ناخواسته با آنها می‌تواند موجب شوک الکتریکی شود. این کابین‌های کاملاً محصور از تماس کودکان و حیوانات خانگی با بخش‌های خطرناک آسانسور جلوگیری می‌کنند.
6. برق اضطراری و چراغ‌های اضطراری
گاهی اوقات نوسانات برق به دلیل ولتاژ پایین باعث آسیب به وسایل الکترونیکی می‌شود. در چنین شرایطی، ممکن است فکر کنید که موتور آسانسور متوقف شده و شما در وسط حرکت آن گیر کرده‌اید. اما آسانسورها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که برای تمام این نوع شرایط آماده هستند.
مهندسان آسانسور را طوری طراحی کرده‌اند که در صورت قطع برق، به موقعیت نزدیک‌ترین طبقه برسد. علاوه بر این، چراغ‌های اضطراری در داخل آسانسور نصب شده‌اند تا نور کافی در آن حفظ شود. این مکانیزم حس امنیت و اطمینان را برای مسافران فراهم می‌کند.
7. عامل وزنه تعادل
یکی از ویژگی‌های برجسته مکانیزم‌های ایمنی آسانسور، وزنه تعادل است. معمولاً وزنه‌های تعادل مجموعه‌ای از وزنه‌ها هستند که به انتهای مخالف کابل‌ها متصل می‌شوند.
این کابل‌ها به آسانسور متصل هستند. وزنه تعادل باعث حفظ تعادل و کاهش بار آسانسور می‌شود. این سیستم به آسانسور کمک می‌کند تا به‌طور ایمن‌تر عمل کند. در صورتی که مکانیزم‌های وزنه تعادل دچار مشکل شوند، حرکت آسانسور می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی شود. با این حال، این سیستم به‌خوبی طراحی شده است و هیچ شانس شکست وجود ندارد.
استانداردها و مقررات ایمنی آسانسور
آسانسورها بر اساس استانداردها و مقررات ایمنی طراحی می‌شوند. در اینجا برخی از استانداردهای مهم ایمنی آسانسور آورده شده است.
ASME A17.1/CSA B44
این استاندارد یکی از مهم‌ترین استانداردها برای اطمینان از ایمنی آسانسور در ساختمان‌های تجاری و مسکونی است. این استاندارد توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) ایجاد شده است و شامل طراحی، نصب و بازرسی آسانسور می‌شود. طبق این استاندارد، آسانسور باید دکمه اضطراری و سیستم ویدئویی داشته باشد که به مسافران این امکان را می‌دهد تا در مواقع اضطراری تماس برقرار کنند.
ISO 22559-1:2014
این استاندارد بین‌المللی اطمینان حاصل می‌کند که آسانسور الزامات ایمنی جهانی را رعایت می‌کند. این استاندارد شامل دو قسمت است. قسمت اول برای قوانین ایمنی جهانی تنظیم شده است، در حالی که قسمت دوم به تطبیق آسانسور با قوانین ایمنی اختصاص دارد.
AS1735
این استاندارد در استرالیا پیاده‌سازی شده است. طبق این استاندارد، درب‌های آسانسور باید حداقل 900 میلی‌متر عرض داشته باشند. همچنین، نورپردازی مناسب در داخل آسانسور نصب می‌شود و سیستم حفاظتی در ورودی آسانسور تعبیه می‌شود. این قوانین ایمنی تضمین می‌کنند که استفاده از آسانسور برای همه افراد امن باشد.
EN 81-20
این استاندارد در اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق این استاندارد، درب ورودی باید نصب شود تا مهندسان بتوانند در هنگام تعمیر و نگهداری یا در مواقع اضطراری، آسانسور را باز کنند. این درب‌ها باعث حفظ ایمنی قطعات متحرک آسانسور و دسترسی آسان برای تعمیر می‌شوند.
تمامی این استانداردها یا مقررات می‌توانند از وقوع حوادث جلوگیری کرده و عمر مفید آسانسور را افزایش دهند. قبل از خرید آسانسور، حتماً اطلاعات کاملی درباره استانداردهای ایمنی کسب کنید. در بازار تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان زیادی وجود دارند که ادعا می‌کنند آسانسورهای ایمن و قابل‌اعتمادی را ارائه می‌دهند.
استاندارد ملی ایران
استانداردهای ملی ایران در زمینه آسانسورها و سیستم‌های حمل و نقل عمودی، نقش بسیار مهمی در تضمین ایمنی، کارایی، و کیفیت این سیستم‌ها دارند. این استانداردها با هدف ارائه دستورالعمل‌ها و الزامات فنی برای طراحی، ساخت، نصب، و نگهداری آسانسورها، پله‌های برقی، و پیاده‌روهای متحرک، به منظور کاهش خطرات و جلوگیری از حوادث احتمالی تدوین شده‌اند.
از آنجایی که استفاده از آسانسور در ساختمان‌ها و فضاهای عمومی یکی از ضروریات روزمره محسوب می‌شود، رعایت استانداردهای ایمنی در این زمینه به ویژه در مواردی مانند سیستم‌های هیدرولیکی، رفتار آسانسورها در هنگام وقوع آتش‌سوزی، و نصب سیستم‌های جدید، اهمیت زیادی دارد. همچنین، این استانداردها بر جنبه‌های مختلف مانند کیفیت سیم‌های فولادی، ویژگی‌های گاورنرها، ترمزهای ایمنی و قفل درها، و همچنین ویژگی‌های خاص برای ساختمان‌های در معرض زلزله تمرکز دارند.
مجموعه استانداردهای ملی ایران در زمینه آسانسور با تنظیم قواعد مشخص و دقیق، اطمینان حاصل می‌کنند که تجهیزات نصب شده مطابق با الزامات ایمنی و عملکرد بهینه عمل می‌کنند. این استانداردها به‌ویژه برای مهندسان، طراحان، و کارشناسان فنی که در حوزه آسانسور و حمل‌ونقل عمودی فعالیت می‌کنند، منبعی ضروری برای تضمین کیفیت و ایمنی در پروژه‌ها به‌شمار می‌آید.
در این راستا، رعایت این استانداردها نه تنها به ارتقاء ایمنی و عملکرد آسانسورها کمک می‌کند، بلکه باعث کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری، افزایش عمر مفید تجهیزات، و ارتقاء اعتماد مشتریان و کاربران نیز خواهد شد.
جمع‌بندی استانداردهای ملی ایران در زمینه آسانسورها:
- استاندارد شماره 2-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – قسمت 2: آسانسورهای هیدرولیکی
سال تصویب: 1384 - استاندارد شماره 13971
موضوع: سیم فولادی کشیده برای طناب‌های بالابر (آسانسور) – ویژگی‌ها
سال تصویب: 1389 - استاندارد شماره 13975
موضوع: بالابرها (آسانسورها)، پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک – روش‌شناسی ارزیابی و کاهش خطر
سال تصویب: 1389 - استاندارد شماره 77-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – قسمت 77: آسانسورهای در معرض زلزله
سال تصویب: 1393 - استاندارد شماره 1-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – قسمت 1: آسانسورهای برقی
سال تصویب: تجدید نظر اول 1393 - استاندارد شماره 73-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساخت و نصب آسانسورها – کاربردهای خاص برای آسانسور مسافری و باری مسافری، قسمت 73 – رفتار آسانسورها در صورت وقوع آتش‌سوزی
سال تصویب: چاپ اول 1395 - استاندارد شماره 7985
موضوع: آسانسور – قفل در – ویژگی‌ها و روش آزمون
سال تصویب: تجدید نظر اول 1396 - استاندارد شماره 7987
موضوع: آسانسور – ترمز ایمنی – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
سال تصویب: تجدید نظر اول 1396 - استاندارد شماره 213836-
موضوع: پلکان‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک – ایمنی – قسمت 2: مقررات بهبود ایمنی پلکان‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک موجود
سال تصویب: 1396 - استاندارد شماره 7988
موضوع: آسانسور – گاورنر – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
سال تصویب: تجدید نظر اول 1396 - استاندارد شماره 7986
موضوع: آسانسور – ضربه‌گیر – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
سال تصویب: تجدید نظر اول 1396 - استاندارد شماره 1-22517
موضوع: مقررات ایمنی برای ساخت و نصب پلکان‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک – قسمت 1: بررسی و آزمون بر روی پلکان‌های برقی جدید قبل از بهره‌برداری
سال تصویب: 1396 - استاندارد شماره 3-22517
موضوع: مقررات ایمنی برای ساخت و نصب پلکان‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک – قسمت 3: بررسی و آزمون بر روی پیاده‌روهای متحرک جدید قبل از بهره‌برداری
سال تصویب: 1396 - استاندارد شماره 7985
موضوع: آسانسور – قفل در – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون – اصلاحیه شماره 1
سال تصویب: اصلاحیه شماره 1 – 1398 - استاندارد شماره 12-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – آسانسورهای حمل نفر و بار، قسمت 21: آسانسورهای مسافری و باری – مسافری جدید در ساختمان‌های موجود
سال تصویب: 1398 - استاندارد شماره 28-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – آسانسورهای حمل نفر و بار، قسمت 28: اعلام خطر از راه دور در آسانسورهای مسافری و باری – مسافری
سال تصویب: 1398 - استاندارد شماره 20-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسور – آسانسورهای حمل نفر و بار، قسمت 20: آسانسورهای مسافری و باری مسافری
سال تصویب: 1399 - استاندارد شماره 73-6303
موضوع: مقررات ایمنی ساخت و نصب آسانسورها – کاربردهای خاص برای آسانسور مسافری و باری مسافری، قسمت 73 – رفتار آسانسورها در زمان وقوع آتش‌سوزی
سال تصویب: تجدید نظر اول 1399 - استاندارد شماره 11800
موضوع: ایمنی ماشین‌آلات – فاصله‌های ایمنی برای جلوگیری از دسترسی اندام‌های بالایی و پایینی بدن به مناطق خطر
سال تصویب: تجدید نظر اول 1400 - استاندارد شماره 13836-1
موضوع: ایمنی پلکان‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک – قسمت 1: ساخت و نصب
سال تصویب: تجدید نظر اول 1400
این مجموعه استانداردها به دقت الزامات ایمنی و فنی را برای طراحی، نصب، و نگهداری آسانسورها و سیستم‌های مشابه در ایران مشخص کرده است. هر یک از این استانداردها برای اطمینان از ایمنی و کارایی سیستم‌ها در شرایط مختلف (از جمله زلزله، آتش‌سوزی، و غیره) تنظیم شده‌اند.
رعایت اصول ایمنی در استفاده از آسانسورها
اگرچه آسانسورها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ایمن و مطمئن باشند، اما همچنان ضروری است که از آنها به درستی استفاده کرده و برخی اصول ایمنی را رعایت کنید تا از بروز حوادث جلوگیری شود. در اینجا برخی از مهم‌ترین اصولی که باید رعایت کنید آورده شده است:
برای مسافران:
- مراقب درب‌ها باشید هنگام بسته شدن درب‌ها، هرگز به سمت آسانسور ندوید. اگر درب‌ها شروع به بسته شدن کردند، بهتر است برای آسانسور بعدی صبر کنید. دویدن به سمت درب‌های بسته می‌تواند باعث بروز حوادثی مانند آسیب دیدن انگشتان در بین درب‌ها شود. با وجود حسگرهای ایمنی، همچنان خطر آسیب‌دیدگی وجود دارد.
- به ظرفیت وزنی توجه کنید هر آسانسور ظرفیت وزنی خاصی دارد. قبل از سوار شدن به آسانسور، تابلو ظرفیت وزنی را بررسی کنید. در صورتی که احساس می‌کنید آسانسور پر است، برای آسانسور بعدی صبر کنید. بار اضافی می‌تواند باعث توقف آسانسور در میانه مسیر و آسیب به سیستم شود.
- ساکت بایستید و حرکت نکنید هنگامی که وارد آسانسور شدید، ثابت بایستید و از دستگیره استفاده کنید. از پریدن یا تکان دادن آسانسور هنگام حرکت خودداری کنید. این کارها برای شما خطرناک است. آسانسورها برای حرکت نرم و آرام طراحی شده‌اند، بنابراین ثابت ایستادن باعث راحت‌تر شدن سفر شما خواهد شد.
- برای کمک از دکمه‌های اضطراری استفاده کنید اگر مشکلی احساس کردید، دکمه اضطراری را فشار دهید تا کمک دریافت کنید. این دکمه‌ها به تیم امداد یا پرسنل ساختمان متصل هستند که فوراً اقدام کرده و شما را نجات می‌دهند.
برای صاحبان آسانسور:
- نگهداری منظم اگر آسانسور در خانه شما نصب شده است یا مالک آن هستید، باید به طور منظم آن را بررسی کنید. شما می‌توانید از یک متخصص برای بررسی درب‌ها، کابل‌ها و ترمزها استفاده کنید. آنها مشکلات را شناسایی کرده و قبل از بروز هر گونه مشکل، آنها را برطرف خواهند کرد.
- درب‌ها را از موانع پاک نگه دارید باید اطمینان حاصل کنید که ناحیه اطراف درب‌ها از گرد و غبار یا هرگونه موانع دیگر پاک است. هیچ شیء سنگین یا زباله‌ای را نزدیک درب‌های آسانسور قرار ندهید. این کار ممکن است مشکلات فنی ایجاد کرده و حتی به تعویض آسانسور منجر شود.
این اصول به شما کمک می‌کند تا از آسانسور به صورت ایمن استفاده کنید و از بروز حوادث احتمالی جلوگیری نمایید. همیشه به یاد داشته باشید که ایمنی شما باید در اولویت قرار گیرد.
سوالات متداول
چگونه می‌توانم متوجه شوم که یک آسانسور ایمن است؟ بازرسی منظم بهترین راه برای اطمینان از ایمن بودن آسانسورها برای استفاده است. اگر در حین باز یا بسته شدن آسانسور احساس تکان خوردن یا صدای غیرعادی شنیدید، این نشان می‌دهد که آسانسور به تعمیر یا تعویض نیاز دارد. اگر آسانسور در حین حرکت متوقف شود، بهتر است از استفاده از آن خودداری کنید. همچنین باید هرگونه علامت خرابی در کف یا دیواره‌ها را بررسی کنید.
ایمن‌ترین نوع آسانسور کدام است؟ آسانسورهای کششی به عنوان ایمن‌ترین نوع آسانسور شناخته می‌شوند. ویژگی‌های پیشرفته ایمنی و طراحی قابل اعتماد آنها را ایمن‌تر می‌سازد. علاوه بر این، این آسانسورها از طناب‌ها و وزنه‌های تعادلی برای عملیات نرم استفاده می‌کنند. سیستم ترمز قوی آنها و نگهداری منظم، ایمنی آنها را بیشتر تقویت می‌کند.
کد ایمنی برای آسانسورها چیست؟ کد ایمنی برای آسانسورها در ایالات متحده، ASME A17.1 است. این کد توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا تدوین شده است. این کد همچنین الزامات ایمنی برای پله‌برقی‌ها، مسیرهای متحرک، دُم ویتِرها و بالابرهای مواد را نیز شامل می‌شود.
به طور خلاصه، ایمنی آسانسورها از کنترل هر بخش مرتبط با ساخت یک آسانسور قوی و سیستم ایمنی آن ناشی می‌شود. چه دستگاه‌های فیزیکی و چه سیستم‌های فنی، تمام تدابیر برای تضمین ایمنی مسافران و محافظت از آنها در برابر حوادث یا سقوط طراحی شده‌اند. سیستم ایمنی آسانسورها آنها را به امن‌ترین وسیله حمل‌ونقل در جوامع مدرن تبدیل کرده است.
