سیم بکسل آسانسور یکی از اجزای حیاتی سیستم‌های حمل و نقل عمودی در ساختمان‌ها به شمار می‌آید. این ابزار فلزی، وظیفه‌ای اساسی در حرکت و جابجایی قفسه آسانسور دارد و به عنوان یک عامل کلیدی در ایمنی و کارایی سیستم‌های آسانسوری عمل می‌کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت سیم بکسل آسانسور، ویژگی‌ها و مزایای آن می‌پردازیم و نشان خواهیم داد که چگونه انتخاب صحیح این جزء می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد کلی آسانسور داشته باشد.
فهرست مطالب
سیم بکسل با هسته کنفی
سیم بکسل‌هایی با هسته فیبری شامل دو دسته اصلی هستند: الیاف طبیعی مثل سیسال که اقتصادی‌تر اما با مقاومت کمتر هستند، و هسته‌های الیاف مصنوعی که از موادی مانند پلی‌پروپیلن و پلی‌آمید ساخته شده‌اند و استحکام بالاتری دارند اما قیمت بیشتری هم دارند.
هسته فیبر طبیعی (NFC):
ویژگی‌ها: انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت جذب ضربه
کاربرد: مناسب برای طناب‌های کششی آسانسور با سرعت کمتر از ۲ متر بر ثانیه و ارتفاع تا ۶۰ متر
هسته فیبر مصنوعی (SFC):
ویژگی‌ها: بادوام‌تر از الیاف طبیعی با جذب خوب ضربات
کاربرد: مناسب برای طناب‌های کنترل سرعت آسانسور
سیم بکسل با هسته فولادی
سیم بکسل‌هایی که دارای هسته فولادی هستند، از بالاترین میزان مقاومت کششی برخوردارند و در انواع مختلفی تولید می‌شوند. این نوع هسته به دلیل گالوانیزه بودن، در برابر خوردگی به‌ویژه در محیط‌های سخت و چالش‌برانگیز مقاوم‌تر از فولاد ساده است.
هسته سیم بکسل مستقل (IWRC)
ویژگی‌ها: هسته‌ای با مقاومت بالا که به‌طور یکنواخت درون سیم بکسل توزیع شده است.
مزایا: بسیار قوی بوده و بارهای کششی بالا را به خوبی تحمل می‌کند.
هسته سیم بکسل در ریسه موازی (PWRC)
ویژگی‌ها: هسته‌ای بسیار قوی و منعطف.
مزایا: بادوام بوده و به خوبی ارتعاشات را جذب می‌کند.
راهنمای سیم بکسل آسانسور
کاربردهای سیم بکسل در آسانسور
● آسانسورهای کششی
در این سیستم‌ها، سیم بکسل به دور یک پولی درایو که به موتور متصل است، می‌پیچد. ارتفاع کابین به پالس و جهت چرخش پولی بستگی دارد و بدین ترتیب حرکت بالا و پایین انجام می‌شود.
● تحمل بار
سیم بکسل مسئول حمایت از وزن کل کابین آسانسور و مسافران آن است. برای کاهش ریسک، این بار بین چندین سیم بکسل تقسیم می‌شود تا ایمنی تضمین گردد.
● اتصال به وزنه تعادل
سیم بکسل به وزنه تعادل متصل می‌شود که تعادل این سیستم را برقرار می‌کند. این تعادل به بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مقدار انرژی مورد استفاده در عملیات آسانسور کمک می‌کند.
اجزاء و اصطلاحات سیم بکسل آسانسور
آیا ساختار خاص سیم بکسل را می‌دانید؟ اگر به مدل سیم بکسل دقت کنید، متوجه خواهید شد که تولیدکنندگان معمولاً از نام‌هایی مانند 8x19S+FC یا 8x19W+IWRC برای محصولات خود استفاده می‌کنند. آیا می‌دانید این اصطلاحات به چه معناست؟ بیایید به طور دقیق‌تر به این موضوع بپردازیم. سیم بکسل آسانسور از سه بخش تشکیل شده است:
- رشته‌ها
سیم بکسل آسانسور معمولاً از 6، 8 یا 9 رشته تشکیل شده که به صورت مارپیچی به دور هسته می‌پیچند. - سیم فولادی رشته
سیم فولادی که هر رشته را تشکیل می‌دهد، از فولاد کربن با کیفیت بالا یا سیم فولادی 60Si2Mn است که قطر آن بین 0.3 تا 1.3 میلی‌متر است تا از نظر ایمنی مناسب باشد. این درجه فولاد تضمین‌کننده‌ی استحکام و دوام لازم برای بلند کردن آسانسورها به طور مکرر در طول عمر سیم بکسل است. -
هسته
سیم بکسل آسانسور معمولاً از هسته کنافی یا مواد مصنوعی مانند پلی‌پروپیلن استفاده می‌کند. هسته فیبری حمایت کافی برای رشته‌های سیمی تحت بارهای خمشی و کششی معمولی در سیستم بالابر آسانسور فراهم می‌کند بدون اینکه وزن اضافی را اضافه کند.
اصطلاحات کلیدی سیم بکسل آسانسور
1) قطر اسمی
به ضخامت کلی سیم بکسل اشاره دارد. به عنوان مثال، “۸” به معنای این است که ضخامت سیم بکسل ۸ میلی‌متر است.
2) تعداد رشته‌های بیرونی
در سیم بکسل‌های رایج آسانسور، هر سیم بکسل از ۶، ۸ یا ۹ رشته با ساختار یکسان تشکیل شده است.
3) تعداد سیم‌های فولادی در هر رشته بیرونی
به تعداد سیم‌های فولادی موجود در هر رشته بیرونی اشاره دارد.
4) ساختار رشته‌های بیرونی
سه ساختار اصلی رشته‌ای که در سیم بکسل‌های آسانسور استفاده می‌شود، شامل Seale، Warrington و Filler است.
- ساختار Seale (1+9+9): این ساختار رایج‌ترین نوع است که در آن لایه رشته‌های بیرونی شامل سیم‌های ضخیم‌تری است که می‌توانند سایش بیشتری را تحمل کنند.
- ساختار Warrington (1+6+6/6): این ساختار از رشته‌های سیم با قطرهای بزرگ و کوچک متناوب استفاده می‌کند و به این ترتیب انعطاف‌پذیری و دوام بیشتری را فراهم می‌آورد. این تغییر در قطر سیم‌ها، عمر خستگی بیشتری را نسبت به ساختار Seale ارائه می‌دهد.
- سیم بکسل Filler، مانند 8x25Fi+FC (1+6+6F+12): این نوع بیشترین مقاومت در برابر خستگی را فراهم می‌کند اما مقاومت کمتری در برابر سایش دارد. سیم‌های پرکننده (F) ضعف‌هایی را به وجود می‌آورند که نقص‌های جمعی به طور جدی عمر سیم بکسل را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، سیم‌های با قطر کوچک‌تر تولیدشان دشوارتر است، که ساختار پرکننده را به سیم بکسل‌های ضخیم‌تر محدود می‌کند.
۵) انواع هسته‌های سیم بکسل
- FC: هسته فیبری
- NFC: هسته فیبر طبیعی
- SFC: هسته فیبر مصنوعی
- CFC: هسته فیبر ترکیبی
- IWRC: هسته فولادی
- PWRC: هسته سیم بکسل در ردیف موازی
- IWRC: هسته مستقل سیم بکسل
برای مثال، سیم بکسل کششی استفاده شده در آسانسور مسافربری با بار نامی ۱۰۰۰ کیلوگرم به صورت زیر است:
16 8X19S – IWRC 1370/1770 U sZ
در اینجا:
- 16 نمایانگر قطر نامی سیم بکسل (میلی‌متر) است.
- 8 تعداد رشته‌ها را نشان می‌دهد.
- 19 تعداد سیم‌های فولادی در هر رشته است.
- S به ساختار Seale اشاره دارد.
- IWRC به هسته مستقل سیم بکسل اشاره می‌کند.
- 1370/1770 استحکام کششی سیم بکسل (kgf/mm²) است.
- U نمایانگر سیم فولادی صاف است.
- sZ به بافت راست برای هر دو رشته و سیم بکسل اشاره دارد.
سوالات متداول سیم بکسل آسانسور
طول عمر سیم بکسل آسانسور چقدر است؟
طول عمر متوسط سیم بکسل آسانسور تحت شرایط استفاده معمولی بین ۱۰ تا ۱۵ سال است، اگرچه این زمان بسته به عواملی مانند ترافیک، محدودیت‌های بار، برنامه‌های بازرسی و نگهداری ممکن است متغیر باشد.
سیم بکسل‌های آسانسور باید چه زمانی بازرسی شوند؟
کد ایمنی ASME A17.1/CSA B44 توصیه می‌کند که سیم بکسل‌های آسانسور به صورت ماهیانه برای هر گونه آسیب یا فرسودگی قابل مشاهده بازرسی شوند. بازرسی‌های فصلی یا سالانه نیز باید شامل بازرسی دقیق‌تر و تست‌های غیرمخرب باشد.
چه نشانه‌هایی نشان‌دهنده نیاز به تعویض سیم بکسل آسانسور هستند؟
نشانه‌های رایج شامل سیم‌های شکسته یا فرسوده، خوردگی، رشته‌های صاف شده، قفسه پرنده‌ای، رشته‌ها یا سیم‌های شکسته، برآمدگی هسته یا خرابی داخلی است. فرسودگی بیش از حد، زنگ‌زدگی، ترک‌ها یا شکستگی‌هایی که از مشخصات کد فراتر می‌روند، نیز نیاز به تعویض دارند.
آیا می‌توان سیم بکسل‌های آسانسور را تعمیر کرد؟
تعمیرات جزئی مانند نصب گیره‌ها یا گیره‌های مخصوص بر اساس کد مجاز است. با این حال، شکستگی‌های گسترده سیم، آسیب داخلی یا فرسودگی فراتر از حد مجاز نیاز به تعویض کامل برای حفظ ایمنی دارند.
چه نوع روان‌کننده‌ای باید برای سیم بکسل‌های آسانسور استفاده شود؟
باید از روان‌کننده‌های مخصوص سیم بکسل آسانسور که به‌طور ویژه برای کاربردهای عمودی فرموله شده‌اند استفاده شود. این روان‌کننده‌ها به رشته‌ها نفوذ می‌کنند، از پرتاب شدن جلوگیری کرده و در برابر خوردگی در محیط چاهک آسانسور محافظت می‌کنند.
آیا برای سیم بکسل‌های جدید آسانسور یک دوره “شکست” وجود دارد؟
بله. سیم بکسل‌های جدید نصب شده یا تعویض شده نیاز به دوره شکست ۵۰ تا ۱۰۰ ساعت عملکرد طبیعی دارند. این دوره به داخلی‌ها اجازه می‌دهد که مستقر شوند. بازرسی‌ها در طول این دوره باید به صورت هفتگی انجام شوند تا در صورت نیاز به تنظیمات بررسی شوند.
۶) درجه استحکام
استحکام سیم بکسل‌های آسانسور به دو دسته استحکام تک و استحکام دوگانه تقسیم می‌شود. در سیم بکسل با استحکام تک، سیم فولادی بیرونی و سیم فولادی داخلی رشته بیرونی دارای همان درجه استحکام کششی هستند، به عنوان مثال ۱۵۷۰ mm².
در سیم بکسل با استحکام دوگانه، سیم بیرونی و سیم داخلی رشته بیرونی دارای درجات استحکام کششی متفاوتی هستند. به عنوان مثال، ۱۳۷۰/۱۷۷۰ mm². این بدین معناست که استحکام کششی سیم بیرونی ۱۳۷۰ mm² و استحکام کششی سیم داخلی ۱۷۷۰ mm² است.
۷) طبقه‌بندی شرایط سطح
- U: سیم براق
- B: سیم گالوانیزه
۸) طبقه‌بندی جهت و نوع بافت
- sZ: بافت راست
- zZ: بافت چپ
